” Jakość naszego kontaktu z ludźmi jest tym większa,
im lepiej znamy swoje granice i im lepiej jesteśmy
w stanie je wyrażać.”

 O granicach
Kompetentne relacje z dzieckiem
Jasper Juul

W XXI wieku ogromną popularność zyskało pojęcie stawiania dziecku granic. Można powiedzieć, że potrzeba, czy wręcz przymus stawiania dzieciom granic, to główne zalecenie wychowawcze naszych czasów odmieniane przez niemal wszystkie przypadki, które weszło na stałe do słownika psychologów, pedagogów, terapeutów, rodziców, dziadków, a nawet osób postronnych, które z dziećmi  na co dzień nie mają za wiele do czynienia, ale lubią udzielać dobrych rad, szczególnie rodzicom małych dzieci 😉

I właśnie o stawianiu dzieciom granic jest książka “O granicach” Jaspera Juula. On sam zresztą nie formułuje tego w ten sposób, mówi raczej o wyznaczaniu granic w relacji z dziećmi lub po prostu o wyznaczaniu granic własnej przestrzeni. I to jest główny powód, dla którego gorąco polecam tę lekturę. Sama nie lubię sformułowania  stawianie dzieciom granic, wolę mówić o pokazywaniu ich dzieciom – zresztą nie tylko im, bo granice nie są przecież czymś sztucznym, stawianym czy wznoszonym niczym mur na potrzeby wychowawcze, tylko czymś osobistym, co nas określa i co warto odkrywać i pokazywać innym bez względu na ich i nasz wiek oraz status społeczny.

Bo wyznaczać granice to nie znaczy wiedzieć, czego dziecku lub innym nie wolno, to znaczy raczej czuć, na co mam w sobie zgodę, a na co nie, co lubię, co mi się podoba, a czego nie lubię, nie chcę, co mi przeszkadza, co mnie drażni, itd. Zresztą to właśnie w sytuacjach konfliktów najlepiej poznajemy swoje granice. Tylko wtedy, gdy ktoś je narusza i przekracza, możemy zauważyć, że one istnieją. Konflikty, które są zupełnie naturalne w relacjach między ludźmi, szczególnie najbliższymi, nie są dowodem, że sobie nie radzimy, tylko zwyczajnym narzędziem wzajemnej nauki i poznania.

O tym wszystkim pisze w swej książce wybitny duński pedagog i terapeuta. Ale nie tylko o tym. Ja znalazłam tam niezwykle cenne słowa o braniu odpowiedzialności dorosłych za relacje z dziećmi oraz o przywództwie, jakie w rodzinie, ale również w żłobku, przedszkolu czy szkole powinni sprawować dorośli.

Potrzeby i pragnienia to nieodłączny temat związany z granicami i nie mogło go zabraknąć również w tej publikacji. Oczywiście potrzeby wszystkich w rodzinie są równie ważne, jednak siłą rzeczy małe dzieci nie są w stanie samodzielnie o nie zadbać, więc zaspokojenie ich leży po stronie rodziców, początkowo często nawet kosztem zaniedbania własnych. Trudno jednak odnaleźć satysfakcję i szczęście w życiu, stale poświęcając swoje istotne potrzeby dla innych, choćby najbliższych. Dlatego Jasper Juul wyraźnie pisze, że dorośli powinni stopniowo wprowadzać więcej zdrowej równowagi między potrzebami każdego z członków rodziny. To niezwykle ważne, żeby nie przegapić tego naturalnego momentu, kiedy rodzice mogą zacząć wyrażać swoje potrzeby wobec dziecka, także poprzez mówienie wyraźnego osobistego NIE, które jest zarazem szczerym i pełnym przekonania TAK dla samej lub samego siebie. Nie powinniśmy przy tym zapominać, że i dzieci posiadają własne granice i one też aktywnie i bardzo asertywnie je wyrażają.

Jak pogodzić jedno z drugim? Jak rozmawiać i negocjować? Jak odmawiać bez agresji, lecz z miłością i szacunkiem dla siebie i innych? To wszystko niełatwe pytania, ale w książce o granicach znajdziecie pewne pomysły i kierunki postępowania.

A więcej na temat konstruktywnego odmawiania napiszę Państwu następnym razem, przy okazji omawiania kolejnej książki 🙂

                                                                                                                                                                                                                Małgorzata Strzelecka